تفاوت قيمت روبلی و دلاری هتل و بليط هواپيما در شوروی

در زمان شوروی، خارجی ها می بايست هتل و بلیط هواپیما را به ارز می پرداختند و اين در قياس با ارزش بالای ارزهای خارجی در بازار (سياه) گران می شد.

البته آنها که راهکار گرفتن نامه از مراجع مسئول را می دانستند، می توانستند به روبل بپردازند که در برابر ارزهای معتبر خارجی بسيار ارزان تمام می شد.

برای مثال، اطاق هتل شبی صد روبل و برابر با يکصد و پنجاه دلار می شد، اما اگر معرفی نامۀ دولتی می داشتی تنها به روبل پرداخت می شد و روبل هم که در کوچه و بازار هر پانزده تای آن برابر يک دلار می شد.

اين تفاوتهای قيمت از اينرو بود که ارزش رسمی (بانکی) هر روبل حدوداَ برابر يک و نيم دلار بود که در معاملات و حتا داد و ستدهای کوچک هم مورد استفاده قرار نمی گرفت.

اما در زمان گورباچف خارجی ها حق داشتند بصورت رسمی هر دلار را با شش روبل تعويض کنند، اما همانگونه که اشاره کردم در بازار سياه که البته بسيار هم داغ و رايج بود، هر دلار در به بيست و گاه 25 روبل هم رسيده بود!

چون گمان ميرفت که خارجی ها همۀ روبلهای خود را از طريق رسمی، هر دلار به شش روبل، حاصل کرده اند، هنگام بازگشت در فرودگاه اجباراَ می بايست روبلهای مانده را در فرودگاه با نرخ هر شش روبل يک دلار تعويض می نمودند.

اين در حالی بود که طرف هر بيست يا بيست و پنج روبل را با يک دلار تعويض کرده بود و بدينصورت از بابت هر شش روبل بهنگام خروج يک دلار ميگرفتند، يعنی چهار برابر!

لازم به ذکر است که اين را بيشتر مردم آسيا که به اوضاع آشنا بودند و راههای گريز را هم خوب ميدانستند، انجام ميدادند اما بازرگانان معتبر که برای تجارت آمده بودند و نه اينگونه ريزه خواری ها و حيثيتشان برايشان بيشتر اهميت ميداشت، با همان نرخ رسمی تدارک ميکردند که دچار جنجال و درگيری با قانون نشوند.

بدينصورت با داشتن نامه و پرداخت به روبل هر يکصد روبل کمتر از هفت دلار بجای صد و پنجاه دلار میشد و ارزش دلار هم در اواخر شوروی روزانه به نفع خارجی ها بالا ميرفت.

همچنين اگر فرد خارجی که روبل را از تعويض ارز خارجی بويژه دلار بدست آورده و راه ورود به رستورانها که در جای ديگر گفته ام را ميدانست، می توانست با صرف هزينه ای اندک شبها را در رستورانهای بزرگ دولتی که آميزه ای از رستوران، ديسکوتک، کاباره، سالن کنسرت و کلوپ بود، خوش بگذراند، اما خوراک در رستورانهای اشاره شده چيز قابلی نبود و هر ذائقه ای آن را نمی پسنديد، و البته گزينه های ديگر مانند رستورانهای خوب هم وجود نداشت.

رستورانهای دولتی يک اشکال ديگر هم داشت و آن اينکه سر ساعت 23 چراغها را خاموش و روشن و سپس خاموش ميکردند تا ميهمانان هرچه زود تر خارج شوند.

البته هرچه به اواخر دوران شوروی نزديکتر می شد، رستورانهای تعاونی و شرکت مشترک خارجی+شوروی که خوراکهای خوبی عرضه ميکردند هم سر از تخم در می آوردند که البته برای افراد بومی گران بحساب می آمدند.